کمبود اکسیژن خون
نکات طلائی(علت وعوارض) کمبود اکسیژن؟ راه درمان آن را بدانید!1401

 هیپوکسی (کمبود اکسیژن در خون) چیست؟

هیپوکسمی زمانی اتفاق میافتد که سطح اکسیژن ( سطح اکسیژن خون میزان اکسیژنی است که در خون گردش می کندو نشان دهنده میزان توزیع اکسیژن در بدن از ریه ها به سلول ها است.)اکثر اکسیژن توسط گلبول های قرمز خون منتقل می شود و اکسیژن را از ریه ها گرفته و به تمام قسمت های بدن می رساند. در خون کمتر از میزان طبیعی باشد. اگر سطح اکسیژن خون خیلی کم شود, بدن شما ممکن است وظایف خود را به درستی انجام ندهد . و کمبود اکسیژن خون باعث مرگ میشودعلائم کمبود اکسیژن در مغزنیزبایدمورد نظر قرار گیرد .

اکسیژن از طریق ریه ها به خون شما می رسد. وقتی تنفس میکنید , اکسیژن هوا از طریق ریه های شما به کیسه های کوچک هوا (آلوئول) می رسند .  وقتی بدن شما از اکسیژن کافی برخوردار نیست ممکن است دچار هیپوکسی (hypoxia) یا هیپوکسمی (hypoxemia) شوید. این شرایط بسیار خطرناک هستند.ی (مویرگ ها) نزدیک آلوئول ها حرکت می کنند و اکسیژن را می گیرند. در نهایت، اکسیژن از طریق خون شما به بافت های شما می رسد.

پس اگر نتوانید اکسیژن کافی تنفس کنید یا اگر اکسیژنی که تنفس می کنید نتواندبه درستی به خون شما برسد, هیپوکسمی ممکن است اتفاق بیفتد. هوا و جریان خون هر دو برای داشتن اکسیژن کافی در خون شما مهم هستند. به همین دلیل است که بیماری ریوی و بیماری قلبی هر دو خطر هیپوکسمی را افزایش می دهند.

بسته به شدت و مدت , هیپوکسمی می تواند منجر به علائم خفیف یا منجر به مرگ شود . علائم خفیف شامل سردرد و تنگی نفس است. در موارد شدید، هیپوکسمی می تواند در عملکرد قلب و مغز اختلال ایجاد کند. این می تواند منجر به کمبود اکسیژن در اندام ها و بافت های بدن شما شود .

هیپوکسمی می تواند برای مدت کوتاهی رخ دهد که منجر به نارسایی تنفسی “حاد” شود. در شرایطی که این یک مشکل طولانی مدت در طول ماه ها و سال ها باشد, ممکن است از آن به عنوان “نارسایی مزمن تنفسی” یاد شود.پس از شروع علائم, مغزو کبد و نیز سایر اندام‌های بدنتان آسیب می‌بیند.

افت اکسیژن بافت
 افت اکسیژن بافت

تفاوت هیپوکسمی و هیپوکسی ؟

ممکن است کلمات هیپوکسمی و هیپوکسی را به جای یکدیگر بشنوید, اما این دو یکسان نیستند. نام ها شبیه به هم هستند زیرا هر دو شامل سطوح پایین اکسیژن هستند, اما در قسمت های مختلف بدن شما. هیپوکسمی سطح پایین اکسیژن در خون شما و هیپوکسی سطح پایین اکسیژن در بافت های شما است. هیپوکسمی می تواند منجر به هیپوکسی شود و اغلب هر دو با هم ظاهر می شوند, اما نه همیشه. شما می توانید هیپوکسیک باشید اما هیپوکسیک نباشید و برعکس.

علائم هیپوکسمی چیست؟

برخی از علائم هیپوکسمی  بسته به شدت و علت زمینه ای عبارتند از:

  1. سردرد
  2. مشکل در تنفس یا تنگی نفس (تنگی نفس)
  3. ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
  4. سرفه کردن
  5. خس خس سینه
  6. گیجی
  7. رنگ آبی در پوست , ناخن ها و لب ها (سیانوز)

تشخیص هیپوکسمی ؟

برای تشخیص هیپوکسمی ,  کادر درمان  یک معاینه فیزیکی برای گوش دادن به قلب و ریه های شما انجام می دهد. ناهنجاری در این اندام ها می تواند نشانه ای از کم بودن اکسیژن خون باشد . پزشک شما همچنین ممکن است بررسی کند که آیا پوست, لب‌ها یا ناخن‌های شما آبی به نظر می‌رسند. که مبادرت به درمان کمبود اکسیژن خون بیمار نماید.

پزشک معالج از انجام آزمایش های برای بررسی سطح اکسیژن شما بهره میبرد که می تواند شامل موارد زیر باشد :

1- پالس اکسیمتری: حسگری که روی انگشت شما می لغزد، میزان اکسیژن خون شما را اندازه گیری می کند. پالس اکسیمتری بدون درد و غیر تهاجمی است. بسیاری از پزشکان در هر بار مراجعه به طور معمول از آن استفاده می کنند.

2- آزمایش گاز خون شریانی: یک سوزن برای گرفتن نمونه خون از مچ دست، بازو یا کشاله ران برای اندازه گیری سطح اکسیژن در خون شما استفاده می شود.

3- تست پیاده روی شش دقیقه ای : سطح اکسیژن خود را با تلاش و میزان مسافتی که می توانید روی یک سطح صاف در مدت شش دقیقه راه بروید, مشاهده می کنید. این آزمایش به ارزیابی عملکرد ریه و قلب و یاهنجاری در قلب شما کمک می  کند .

درمان هیپوکسمی ؟

بسته به  نوع و علت زمینه‌ای هیپوکسمی, داروها یا سایر درمان‌ها می‌توانند به افزایش سطح اکسیژن خون  کمک کنند. برای کمک به افزایش سطح اکسیژن, ارائه دهنده شما ممکن است از “اکسیژن  کمکی” از طریق مخازن اکسیژن یا اکسیژن سازها استفاده کند. بسته به شدت بیماری, ممکن است به طور مداوم یا فقط با تلاش انجام شود.

در مورد هیپوکسمی شدید , به ویژه با سندرم دیسترس تنفسی حاد, ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی ممکن است از دستگاهی استفاده کنند که به کمک برای شما عمل تنفس  راانجام میدهند ( مانند وننتیلاتور). اگر هیپوکسمی برطرف نشد, ممکن است از شرایطی به نام هیپوکسمی مقاوم به درمان, داروها یا درمان های اضافی استفاده شود.

شرایط پزشکی که می تواند منجر به هیپوکسمی شود عبارتند از:

  1. سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS).
  2. کم خونی
  3. آسم
  4. برونشیت
  5. بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
  6. نقایص مادرزادی قلب
  7. نارسایی احتقانی قلب
  8. آمفیزم
  9. پنومونی.
  10. پنوموتوراکس (هوای موجود در فضای اطراف ریه یا ریه فروپاشیده)
  11. ادم ریوی (مایع روی ریه ها)
  12. آمبولی ریه (لخته شدن خون در ریه شما)
  13. فیبروز ریوی (اسکار ریه)
  14. فشار خون ریوی
درمان کاهش فشارخون
     درمان کاهش فشارخون

درمان‌هایی که بر علت اصلی تمرکز دارند, ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  1. داروهای استنشاقی با استروئیدها برای کمک به افراد مبتلا به بیماری ریوی مانند COPD.
  2. داروهایی که به خلاص شدن از شر مایعات اضافی در ریه ها کمک می کنند .
  3. ماسک فشار مثبت مداوم راه های هوایی یا سی پپ (CPAP) برای درمان آپنه خواب.
  4.  دستگاهی که اکسیژن اضافی را از طریق یک ماسک تنفسی یا لوله کوچک (کانولا) تحویل می دهد.
  5. دریافت اکسیژن توسط دستگاههای قابل حمل در حین سفر یا در مراکز درمانی

کمبود اکسیژن خون چه عوارضی دارد؟

اگر خون شما سطوح پایینی از اکسیژن داشته باشد, نمی تواند اکسیژن کافی را به اندام ها و بافت هایی که برای ادامه کار به آن نیاز دارند برساند (هیپوکسی). این می تواند به قلب یا مغز شما آسیب برساند اگر در طول زمان ادامه یابد ( هیپوکسمی شبانه ناشی از آپنه خواب). موارد حاد هیپوکسمی می تواند کشنده باشد.

نحوه بالابردن سطح اکسیژن خون وکاهش خطرات ؟

1- مدیریت بیمارهای زمینه ای بهترین راه برای حفظ اکسیژن خون در سطوح ایمن و کاهش خطر هیپوکسمی است.

2- علائم جدید را نادیده نگیرید . با مراقبین بهداشتی خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.

3- اگر ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما اکسیژن را تجویز می کند، طبق دستور از آن استفاده کنید.

4- بهداشت ریوی را رعایت کنید.

5- اگر آسم (COPD) دارید, محرک های خود را بشناسید وهمیشه یک دستگاه تنفسی نجات همراه خود داشته باشید.

6- سیگار کشیدن را کنار بگذارید . ترک همچنین به جلوگیری از آسیب بیشتر به ریه ها کمک می کند.

7- هر دارویی را طبق تجویز پزشک خود مصرف کنید.

8- برای سفر ارتفاعات دقت کنید. کسانی که بیماری قلبی یا ریوی ندارند نیز در ارتفاعات بالا دچار مشکل تنفسی می شوند.

9- بدانید در صورت نیاز به مراقبت های پزشکی از قبل چه کاری انجام خواهید داد.

شایع ترین ومهم ترین علت هیپوکسمی چیست؟

شایع ترین علت آن یک بیماری زمینه ای است که بر جریان خون یا تنفس تأثیر می گذارد (مانند بیماری های قلبی یا ریوی). برخی از داروها می توانند تنفس را کند کرده و منجر به هیپوکسمی شوند.

آپنه خواب و بیماری خفیف ریه می تواند باعث هیپوکسمی شبانه شود, زمانی که سطح اکسیژن خون شما در طول خواب کاهش می یابد.

همچنانکه که گفته شد قرار گرفتن در ارتفاعات بالا می تواند باعث هیپوکسمی شود, به همین دلیل است که وقتی در کوه هستید نفس کشیدن سخت می شود.

اکسیژن درمانی
    اکسیژن درمانی

پنج دلیل  عمده هیپوکسمی چیست؟

  1.  عدم تطابق تهویه- پرفیوژن
  2. شانت از راست به چپ( Qp/Qs)
  3. اختلال در انتشار
  4. هیپوونتیلاسیون
  5. اکسیژن کم محیط

1-عدم تطابق تهویه-پرفیوژن (V/Q).
برای اینکه اکسیژن به خون شما برسد,  هم به جریان هوا در ریه ها (تهویه) و هم جریان خون به ریه ها (پرفیوژن) نیاز دارید تا اکسیژن را جذب کند. اگر یکی از اینها کار نمی کند, در نهایت با اکسیژن زیادی در ریه های خود مواجه خواهید شد. اما جریان خون بسیار کمی برای برداشتن آن وجود دارد, یا برعکس. به این حالت تهویه-پرفیوژن یا عدم تطابق V/Q گفته می شود. معمولاً ناشی از بیماری قلبی یا ریوی است.

2- اختلال در انتشار
حتی اگر جریان هوا و جریان خون خوبی داشته باشید، گاهی اوقات عبور اکسیژن از ریه‌ها به رگ‌های خونی , یا انتشار آن , دشوار است (اختلال در انتشار). اختلال انتشار می تواند ناشی از آمفیزم, زخم شدن ریه ها یا بیماری هایی باشد که جریان خون بین قلب و ریه ها را مختل می کند.

3- هیپوونتیلاسیون
Hypoventilation زمانی است که به اندازه کافی عمیق نفس نمی کشید یا خیلی آهسته نفس می کشید. این بدان معناست که اکسیژن کافی وارد ریه های شما نمی شود. بسیاری از بیماری‌های ریوی و برخی بیماری‌های مغزی می‌توانند باعث هیپوونتیلاسیون شوند.

4- اکسیژن محیطی کم
اگر اکسیژن کافی در هوای اطراف شما برای تنفس وجود نداشته باشد, خون شما نمی تواند اکسیژن مورد نیاز برای ادامه کار بدن را دریافت کند. مکان‌هایی که در ارتفاعات قرار دارند نسبت به مکان‌هایی که در ارتفاعات پایین‌تر هستند, اکسیژن کمتری در هوا دارند.

5-شانت از راست به چپ( Qp/Qs)
خون بدون اکسیژن از سمت راست به قلب شما جریان می یابد, به ریه های شما پمپ می شود تا اکسیژن دریافت کند, سپس از سمت چپ به داخل برمی گردد تا به بدن شما پمپ شود. در برخی افراد, خون بدون اکسیژن می‌تواند به سمت چپ قلب شما رانده شود و بدون اینکه ابتدا اکسیژن وارد ریه‌ها شود, به بافت‌های شما برود. به این حالت شانت (شنت) از راست به چپ می گویند و معمولاً به دلیل یک ناهنجاری در قلب شما ایجاد می شود.

ختم کلام :

تامین کنندگان تجهیزات پزشکی قابل اعتماد و مطمئن بخش مهمی از بخش مراقبت های بهداشتی وپزشکی هستند . به همین دلیل است که ما در ارائه و عرضه موادمصرفی پزشکی و تجهیزات پزشکی کارآمد و موثر , با کمک به شما در یافتن سریع و کم هزینه , بهترین محصولات با کیفیت پزشکی تمرکز می کنیم. امروز از سایت www.medkala.co دیدن کنید و تجهیزات پزشکی را به صورت آنلاین خریداری کنید.